هیدروپونیک چیست؟ آیا میتوان در گلخانه از این کشت استفاده کرد؟

کشت هیدروپونیک یک روش نوین و انقلاب‌آور در کشاورزی است که به جای استفاده از خاک، از محلول‌های غذایی برای تأمین نیازهای غذایی گیاهان استفاده می‌کند.

این روش کشت به دلیل کارایی بالا، مصرف کمتر آب و امکان کشت در فضاهای محدود، توجه بسیاری از کشاورزان و محققان را به خود جلب کرده است.

در این مقاله، به بررسی امکان استفاده از کشت هیدروپونیک در گلخانه‌ها می‌پردازیم و به سوال اصلی اینکه آیا می‌توان از این روش در گلخانه‌ها نیز بهره‌برداری کرد، پاسخ می‌دهیم.

هیدروپونیک یعنی چه؟

کشت هیدروپونیک به معنای کاشت گیاهان در محیط‌های بدون خاک است. در این روش، ریشه‌های گیاهان به طور مستقیم در محلول‌های غذایی یا در بسترهای بدون خاک قرار می‌گیرند و از طریق این محلول‌ها به تمامی مواد مغذی مورد نیاز خود دسترسی پیدا می‌کنند.

این روش کشت می‌تواند در فضاهای کنترل‌شده مانند گلخانه‌ها نیز اجرا شود و به دلیل امکان کنترل دقیق شرایط محیطی، می‌تواند تولیدات کشاورزی را به شدت افزایش دهد. کشت هیدروپونیک به عنوان یک روش نوین کشاورزی، گرچه به نظر می‌رسد که تکنولوژی مدرنی است، اما ریشه‌های تاریخی آن به هزاران سال پیش باز می‌گردد.

این روش کشت که به معنای “کاشت در آب” است، در طول تاریخ به صورت مختلفی مورد استفاده قرار گرفته و تکنیک‌های آن به تدریج توسعه یافته‌اند.

در سال‌های اخیر، تحقیقات گسترده‌ای در زمینه کشت هیدروپونیک انجام شده است. دانشمندان به دنبال بهبود ترکیب‌های مواد مغذی و افزایش کارایی سیستم‌های هیدروپونیک هستند.

همچنین، استفاده از فناوری‌های نوین مانند حسگرهای هوشمند و سیستم‌های کنترل خودکار، امکان کنترل دقیق‌تر شرایط محیطی را فراهم کرده است در ادامه، به بررسی تفاوت کشت هیدروپونیک و کشت سنتی میپردازیم:

تفاوت بین کشت هیدروپونیک و کشت سنتی

در کشت سنتی، گیاهان از خاک به عنوان منبع اصلی مواد مغذی استفاده می‌کنند. خاک به عنوان یک رسانا عمل می‌کند که مواد مغذی را به گیاهان منتقل می‌کند.

در مقابل، در کشت هیدروپونیک، گیاهان از محلول‌های غذایی که به طور مستقیم به ریشه‌های آن‌ها عرضه می‌شوند، تغذیه می‌کنند. این تفاوت اساسی باعث می‌شود که کشت هیدروپونیک مزایای بسیاری نسبت به کشت سنتی داشته باشد.

1. منبع مواد مغذی:

   1. کشت سنتی: گیاهان از خاک به عنوان منبع اصلی مواد مغذی استفاده می‌کنند.
   2. کشت هیدروپونیک: گیاهان از محلول‌های غذایی که به طور مستقیم به ریشه‌های آن‌ها عرضه می‌شوند، تغذیه می‌کنند.

2. استفاده از آب:

   • کشت سنتی: مصرف آب به دلیل تبخیر و نفوذ به خاک، بالا است.
   • کشت هیدروپونیک: آب به صورت چرخه‌ای استفاده می‌شود و ضایعات آب به حداقل می‌رسد.

3. کنترل شرایط محیطی:

   • کشت سنتی: کنترل دقیق شرایط محیطی مانند دما، رطوبت و نور دشوار است.
   • کشت هیدروپونیک: شرایط محیطی می‌توانند به طور دقیق‌تر کنترل شوند.

4. فضای مورد نیاز:

   • کشت سنتی: نیاز به فضای بزرگ‌تر و خاک دار برای کشت گیاهان.
   • کشت هیدروپونیک: به دلیل عدم نیاز به خاک، گیاهان می‌توانند در فضاهای کوچک‌تر کشت شوند.

5. خطر بیماری‌ها و آفات:

   • کشت سنتی: خطر ابتلا به بیماری‌ها و آفات کشاورزی بیشتر است.
   • کشت هیدروپونیک: با عدم استفاده از خاک، خطر ابتلا به بیماری‌ها و آفات کشاورزی کاهش می‌یابد.

انواع سیستم‌های کشت در گلخانه هیدروپونیک

سیستم NFT (Nutrient Film Technique)

در این سیستم، یک فیلم نازک از محلول غذایی به طور مداوم از طریق یک کانال باریک جریان می‌یابد و ریشه‌های گیاهان به طور مستقیم در این فیلم قرار می‌گیرند. این سیستم به گیاهان امکان می‌دهد تا به طور مداوم به مواد مغذی دسترسی داشته باشند و همچنین اکسیژن لازم را از هوای محیط دریافت کنند.

مزایا	معایب
مصرف کمتر آب و مواد مغذی	نیاز به پمپ‌های قوی و سیستم‌های کنترل دقیق
امکان کنترل دقیق شرایط محیطی	حساس به قطعی برق و مشکلات فنی
مناسب برای گیاهان با دوره رشد کوتاه

سیستم DWC (Deep Water Culture)

در این سیستم، ریشه‌های گیاهان به طور مداوم در یک محلول غذایی عمیق غوطه‌ور هستند و از طریق پمپ‌های اکسیژن‌دهنده اکسیژن مورد نیاز خود را دریافت می‌کنند. این سیستم به گیاهان امکان می‌دهد تا به طور مداوم به مواد مغذی و اکسیژن دسترسی داشته باشند.

مزایا	معایب
رشد سریع گیاهان	حساس به تغییرات دما و pH محلول
مصرف کمتر آب و مواد مغذی	نیاز به نظارت مداوم بر شرایط محیطی
ساده در راه‌اندازی و نگهداری

سیستم Aeroponic

در این سیستم، ریشه‌های گیاهان به طور مداوم با یک مه غذایی که حاوی مواد مغذی است، پوشش داده می‌شوند. این مه توسط نازل‌های خاص تولید می‌شود. این سیستم به گیاهان امکان می‌دهد تا به طور مداوم به مواد مغذی و اکسیژن دسترسی داشته باشند.

مزایا	معایب
مصرف بسیار کم آب و مواد مغذی	هزینه اولیه بالا
رشد بسیار سریع گیاهان	نیاز به سیستم‌های پمپ‌دهنده و نازل‌های پیشرفته
امکان کنترل دقیق شرایط محیطی	حساس به مشکلات فنی و قطعی برق

سیستم Drip System

در این سیستم، محلول غذایی از طریق لوله‌ها و نازل‌ها به ریشه‌های گیاهان قطره‌انداز می‌شود. این سیستم می‌تواند به صورت باز یا بسته اجرا شود. در سیستم باز، محلول غذایی که به گیاهان داده می‌شود، به طور مداوم به بستر کشت باز می‌گردد و در سیستم بسته، محلول غذایی به طور مداوم بازیافت می‌شود.

مزایا	معایب
امکان تنظیم دقیق جریان محلول	نیاز به نظارت مداوم بر سیستم و نازل‌ها
مناسب برای گیاهان مختلف	ممکن است به دلیل انسداد نازل‌ها نیاز به نگهداری مداوم داشته باشد
مصرف کمتر آب و مواد مغذی

سیستم Ebb and Flow (Flood and Drain)

در این سیستم، محلول غذایی به طور دوره‌ای به سیستم کشت تزریق می‌شود و سپس به طور کامل تخلیه می‌شود. این فرآیند به صورت دوره‌ای تکرار می‌شود. این سیستم به گیاهان امکان می‌دهد تا به طور مداوم به مواد مغذی و اکسیژن دسترسی داشته باشند.

مزایا	معایب
امکان تنظیم دقیق جریان محلول	نیاز به نظارت مداوم بر سیستم و نازل‌ها
مناسب برای گیاهان مختلف	ممکن است به دلیل انسداد نازل‌ها نیاز به نگهداری مداوم داشته باشد
مصرف کمتر آب و مواد مغذی	ممکن است ریشه‌های گیاهان به هم بچسبند و به هم ریخته شوند.

شرایط بستر در کشت هیدروپونیک

کشت هیدروپونیک به دلیل عدم نیاز به خاک، از بسترهای مختلفی برای پشتیبانی از ریشه‌های گیاهان استفاده می‌کند. این بسترها باید ویژگی‌های خاصی داشته باشند تا بتوانند محیط مناسبی برای رشد گیاهان فراهم کنند.

۱. توانایی جذب و نگهداری آب و مواد مغذی

بسترهای مورد استفاده در کشت هیدروپونیک باید توانایی جذب و نگهداری آب و مواد مغذی را داشته باشند. این ویژگی بسیار مهم است زیرا گیاهان به طور مداوم نیاز به آب و مواد مغذی دارند تا بتوانند رشد کنند و محصولات خود را تولید کنند.

بسترهایی که توانایی جذب و نگهداری آب و مواد مغذی بالا دارند، می‌توانند به گیاهان در دسترسی به این منابع کمک کنند و از خشک شدن ریشه‌ها جلوگیری کنند.

۲. تخلیه سریع آب

یکی دیگر از ویژگی‌های مهم بسترهای مورد استفاده در کشت هیدروپونیک، توانایی تخلیه سریع آب است. این ویژگی به جلوگیری از گردش بیش از حد آب و ایجاد شرایط بی‌هوازی برای ریشه‌ها کمک می‌کند.

اگر آب بیش از حد در بستر باقی بماند، ممکن است ریشه‌ها به اکسیژن دسترسی نداشته باشند و این می‌تواند به رشد کند گیاهان و حتی مرگ آن‌ها منجر شود. بنابراین، بسترها باید توانایی تخلیه سریع آب را داشته باشند تا آب اضافی به سرعت خارج شود و ریشه‌ها به اکسیژن دسترسی داشته باشند.

۳. سازگاری با محیط

بسترهای مورد استفاده در کشت هیدروپونیک باید سازگار با محیط باشند. این به معنای این است که بسترها باید ضدعفونی و تمیز شوند تا از رشد بکتری‌ها و قارچ‌ها جلوگیری شود.

بسترهای آلوده می‌توانند به عنوان منبعی برای بیماری‌های گیاهی عمل کنند و به سلامت گیاهان آسیب برسانند. بنابراین، بسترها باید به طور مداوم نظافت و ضدعفونی شوند تا محیط کشت بهداشتی و سالمی داشته باشد.

۴. سبک و قابل حمل

بسترهای مورد استفاده در کشت هیدروپونیک باید سبک و قابل حمل باشند. این ویژگی به راحتی جا به جایی بسترها در سیستم‌های هیدروپونیک کمک می‌کند.

بسترهای سبک می‌توانند به راحتی در سیستم‌های مختلف جا به جا شوند و نیاز به نیروی کار زیادی برای حمل و نقل ندارند. همچنین، بسترهای سبک می‌توانند به راحتی در سیستم‌های کشت جا به جا شوند و نیاز به تغییر مکان کمتری دارند.

۵. مقاومت در برابر تجزیه

بسترهای مورد استفاده در کشت هیدروپونیک باید مقاوم در برابر تجزیه باشند. این به معنای این است که بسترها نباید به سرعت تجزیه شوند و نیاز به تعویض مکرر داشته باشند.

بسترهایی که مقاوم در برابر تجزیه هستند، می‌توانند مدت زمان بیشتری به عنوان پشتیبان گیاهان عمل کنند و نیاز به تعویض کمتری داشته باشند. این ویژگی به کاهش هزینه‌های نگهداری و افزایش بهره‌وری کشاورزی کمک می‌کند.

۶. قابلیت بازیافت

بسترهای مورد استفاده در کشت هیدروپونیک باید قابل بازیافت باشند. این به معنای این است که بسترها باید پس از استفاده قابل بازیافت و استفاده مجدد باشند. بسترهای قابل بازیافت می‌توانند به کاهش هزینه‌های کشاورزی و کاهش آلودگی محیط زیست کمک کنند.

همچنین، بسترهای قابل بازیافت می‌توانند به کشاورزان کمک کنند تا منابع خود را بهینه‌تر مدیریت کنند و از هدر رفت منابع جلوگیری کنند.

۷. هزینه‌های اقتصادی

بسترهای مورد استفاده در کشت هیدروپونیک باید از نظر اقتصادی مقرون به صرفه باشند. این به معنای این است که بسترها باید از نظر قیمت مناسب باشند و نیاز به هزینه‌های زیادی برای خرید و نگهداری نداشته باشند.

بسترهای مقرون به صرفه می‌توانند به کاهش هزینه‌های کشاورزی و افزایش بهره‌وری کشاورزی کمک کنند. همچنین، بسترهای مقرون به صرفه می‌توانند به کشاورزان کمک کنند تا منابع خود را بهینه‌تر مدیریت کنند و از هدر رفت منابع جلوگیری کنند.

انواع بسترهای مورد استفاده در کشت هیدروپونیک

۱. کوکوپیت (Cocopeat)

کوکوپیت از پوسته نارگیل تهیه می‌شود و یک بستر بسیار محبوب در کشت هیدروپونیک است. این بستر سبک، جذب آب خوبی دارد و توانایی نگهداری مواد مغذی را دارد.

مزایا:

• جذب آب و مواد مغذی بالا: کوکوپیت توانایی جذب و نگهداری آب و مواد مغذی را دارد که به گیاهان در دسترسی به این منابع کمک می‌کند.
• سبک و قابل حمل: این بستر سبک است و به راحتی می‌تواند در سیستم‌های هیدروپونیک جا به جا شود.
• ضدعفونی شده و تمیز: کوکوپیت معمولاً ضدعفونی شده و تمیز است که از رشد بکتری‌ها و قارچ‌ها جلوگیری می‌کند.

معایب:

• تجزیه شدن: ممکن است به مرور زمان تجزیه شود و نیاز به تعویض داشته باشد.
• کپ کردن: ممکن است در شرایط خاصی دچار کپ کردن شود که می‌تواند به ریشه‌ها آسیب برساند.

۲. پرلیت (Perlite)

 پرلیت یک ماده معدنی سبک است که از سنگ‌های آتشفشانی به دست می‌آید. این بستر دارای ساختار پوری است که توانایی جذب و نگهداری آب و مواد مغذی را دارد.

مزایا:

• سبک و قابل حمل: پرلیت سبک است و به راحتی می‌تواند در سیستم‌های هیدروپونیک جا به جا شود.
• توانایی تخلیه سریع آب: این بستر توانایی تخلیه سریع آب را دارد که جلوی گردش بیش از حد آب و ایجاد شرایط بی‌هوازی برای ریشه‌ها را می‌گیرد.
• ضدعفونی شده و تمیز: پرلیت معمولاً ضدعفونی شده و تمیز است که از رشد بکتری‌ها و قارچ‌ها جلوگیری می‌کند.

معایب:

• تجزیه شدن: ممکن است به مرور زمان تجزیه شود و نیاز به تعویض داشته باشد.
• کپ کردن: ممکن است در شرایط خاصی دچار کپ کردن شود که می‌تواند به ریشه‌ها آسیب برساند.

۳. ورولیت (Vermiculite)

ورولیت یک ماده معدنی سبک است که از سنگ‌های آتشفشانی به دست می‌آید. این بستر دارای ساختار پوری است که توانایی جذب و نگهداری آب و مواد مغذی را دارد.

مزایا:

• جذب آب و مواد مغذی بالا: ورولیت توانایی جذب و نگهداری آب و مواد مغذی را دارد که به گیاهان در دسترسی به این منابع کمک می‌کند.
• سبک و قابل حمل: این بستر سبک است و به راحتی می‌تواند در سیستم‌های هیدروپونیک جا به جا شود.
• ضدعفونی شده و تمیز: ورولیت معمولاً ضدعفونی شده و تمیز است که از رشد بکتری‌ها و قارچ‌ها جلوگیری می‌کند.

معایب:

• تجزیه شدن: ممکن است به مرور زمان تجزیه شود و نیاز به تعویض داشته باشد.
• کپ کردن: ممکن است در شرایط خاصی دچار کپ کردن شود که می‌تواند به ریشه‌ها آسیب برساند.

۴. پومیس (Pumice)

پومیس یک ماده معدنی سبک است که از سنگ‌های آتشفشانی به دست می‌آید. این بستر دارای ساختار پوری است که توانایی جذب و نگهداری آب و مواد مغذی را دارد.

مزایا:

• سبک و قابل حمل: پومیس سبک است و به راحتی می‌تواند در سیستم‌های هیدروپونیک جا به جا شود.
• توانایی تخلیه سریع آب: این بستر توانایی تخلیه سریع آب را دارد که جلوی گردش بیش از حد آب و ایجاد شرایط بی‌هوازی برای ریشه‌ها را می‌گیرد.
• ضدعفونی شده و تمیز: پومیس معمولاً ضدعفونی شده و تمیز است که از رشد بکتری‌ها و قارچ‌ها جلوگیری می‌کند.

معایب:

• تجزیه شدن: ممکن است به مرور زمان تجزیه شود و نیاز به تعویض داشته باشد.
• کپ کردن: ممکن است در شرایط خاصی دچار کپ کردن شود که می‌تواند به ریشه‌ها آسیب برساند.

۵. کلاودیت (Clay Pebbles)

کلاودیت یک بستر مصنوعی است که از گل سفالین تهیه می‌شود. این بستر دارای ساختار پوری است که توانایی جذب و نگهداری آب و مواد مغذی را دارد.

مزایا:

• سبک و قابل حمل: کلاودیت سبک است و به راحتی می‌تواند در سیستم‌های هیدروپونیک جا به جا شود.
• توانایی تخلیه سریع آب: این بستر توانایی تخلیه سریع آب را دارد که جلوی گردش بیش از حد آب و ایجاد شرایط بی‌هوازی برای ریشه‌ها را می‌گیرد.
• ضدعفونی شده و تمیز: کلاودیت معمولاً ضدعفونی شده و تمیز است که از رشد باکتری ها و قارچ ها جلوگیری میکند
• معایب:
  • تجزیه شدن: ممکن است به مرور زمان تجزیه شود و نیاز به تعویض داشته باشد.
  • کپ کردن: ممکن است در شرایط خاصی دچار کپ کردن شود که می‌تواند به ریشه‌ها آسیب برساند.

  ۶. رک و ریشه (Rockwool)

  رک و ریشه از سنگ‌های آتشفشانی به دست می‌آید و دارای ساختار پوری است که توانایی جذب و نگهداری آب و مواد مغذی را دارد.

  مزایا:

  • جذب آب و مواد مغذی بالا: رک و ریشه توانایی جذب و نگهداری آب و مواد مغذی را دارد که به گیاهان در دسترسی به این منابع کمک می‌کند.
  • سبک و قابل حمل: این بستر سبک است و به راحتی می‌تواند در سیستم‌های هیدروپونیک جا به جا شود.
  • ضدعفونی شده و تمیز: رک و ریشه معمولاً ضدعفونی شده و تمیز است که از رشد بکتری‌ها و قارچ‌ها جلوگیری می‌کند.

  معایب:

  • تجزیه شدن: ممکن است به مرور زمان تجزیه شود و نیاز به تعویض داشته باشد.
  • کپ کردن: ممکن است در شرایط خاصی دچار کپ کردن شود که می‌تواند به ریشه‌ها آسیب برساند.
  • pH بالا: رک و ریشه ممکن است pH بالایی داشته باشد که نیاز به تنظیم pH محلول غذایی دارد.

  ۷. پشم سنگ (Stone Wool)

  پشم سنگ از سنگ‌های آتشفشانی به دست می‌آید و دارای ساختار پوری است که توانایی جذب و نگهداری آب و مواد مغذی را دارد.

  مزایا:

  • جذب آب و مواد مغذی بالا: پشم سنگ توانایی جذب و نگهداری آب و مواد مغذی را دارد که به گیاهان در دسترسی به این منابع کمک می‌کند.
  • سبک و قابل حمل: این بستر سبک است و به راحتی می‌تواند در سیستم‌های هیدروپونیک جا به جا شود.
  • ضدعفونی شده و تمیز: پشم سنگ معمولاً ضدعفونی شده و تمیز است که از رشد بکتری‌ها و قارچ‌ها جلوگیری می‌کند.

  معایب:

  • تجزیه شدن: ممکن است به مرور زمان تجزیه شود و نیاز به تعویض داشته باشد.
  • کپ کردن: ممکن است در شرایط خاصی دچار کپ کردن شود که می‌تواند به ریشه‌ها آسیب برساند.
  • pH بالا: پشم سنگ ممکن است pH بالایی داشته باشد که نیاز به تنظیم pH محلول غذایی دارد.

  ۸. پرلایت (Perlite)

  پرلایت یک ماده معدنی سبک است که از سنگ‌های آتشفشانی به دست می‌آید. این بستر دارای ساختار پوری است که توانایی جذب و نگهداری آب و مواد مغذی را دارد.

  مزایا:

  • سبک و قابل حمل: پرلایت سبک است و به راحتی می‌تواند در سیستم‌های هیدروپونیک جا به جا شود.
  • توانایی تخلیه سریع آب: این بستر توانایی تخلیه سریع آب را دارد که جلوی گردش بیش از حد آب و ایجاد شرایط بی‌هوازی برای ریشه‌ها را می‌گیرد.
  • ضدعفونی شده و تمیز: پرلایت معمولاً ضدعفونی شده و تمیز است که از رشد بکتری‌ها و قارچ‌ها جلوگیری می‌کند.

  معایب:

  • تجزیه شدن: ممکن است به مرور زمان تجزیه شود و نیاز به تعویض داشته باشد.
  • کپ کردن: ممکن است در شرایط خاصی دچار کپ کردن شود که می‌تواند به ریشه‌ها آسیب برساند.

  ۹. پشم شیشه (Glass Wool)

  پشم شیشه از شیشه به دست می‌آید و دارای ساختار پوری است که توانایی جذب و نگهداری آب و مواد مغذی را دارد.

  مزایا:

  • جذب آب و مواد مغذی بالا: پشم شیشه توانایی جذب و نگهداری آب و مواد مغذی را دارد که به گیاهان در دسترسی به این منابع کمک می‌کند.
  • سبک و قابل حمل: این بستر سبک است و به راحتی می‌تواند در سیستم‌های هیدروپونیک جا به جا شود.
  • ضدعفونی شده و تمیز: پشم شیشه معمولاً ضدعفونی شده و تمیز است که از رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها جلوگیری می‌کند.

  معایب:

  • تجزیه شدن: ممکن است به مرور زمان تجزیه شود و نیاز به تعویض داشته باشد.
  • کپ کردن: ممکن است در شرایط خاصی دچار کپ کردن شود که می‌تواند به ریشه‌ها آسیب برساند.
  • pH بالا: پشم شیشه ممکن است pH بالایی داشته باشد که نیاز به تنظیم pH محلول غذایی دارد.

محصولات قابل کشت در گلخانه هیدروپونیک

محصولات قابل کشت در گلخانه‌های هیدروپونیک به دلیل شرایط خاص این سیستم‌ها، بسیار متنوع هستند. انواع محصولات که می‌توانند در گلخانه‌های هیدروپونیک کشت شوند عبارتند از:

۱. سبزیجات برگ‌سبز

سبزیجات برگ‌سبز از جمله محصولات پرسود و پرورش‌دهنده در گلخانه‌های هیدروپونیک هستند. این گروه از سبزیجات شامل:

• کاهو: کاهو یکی از محصولات پر طرفدار در سیستم‌های هیدروپونیک است که به دلیل رشد سریع و نیاز به آب و مواد مغذی کمتر، بسیار مناسب است.
• اسفناج: اسفناج نیز به دلیل رشد سریع و نیاز به فضای کم، از محصولات مناسب برای کشت هیدروپونیک است.

۲. صیفی‌جات

صیفی‌جات نیز می‌توانند به راحتی در گلخانه‌های هیدروپونیک کشت شوند. این گروه شامل:

• گوجه فرنگی: گوجه فرنگی یکی از محصولات پر طرفدار در سیستم‌های هیدروپونیک است که به دلیل نیاز به فضای کم و رشد سریع، بسیار مناسب است۲.
• خیار: خیار نیز از محصولات مناسب برای کشت هیدروپونیک است که به دلیل رشد سریع و نیاز به آب و مواد مغذی کمتر، بسیار پرسود است.

۳. میوه‌ها

برخی از میوه‌ها نیز می‌توانند در گلخانه‌های هیدروپونیک کشت شوند. این گروه شامل:

• موز: موز می‌تواند در سیستم‌های هیدروپونیک کشت شود و به دلیل نیاز به آب و مواد مغذی کمتر، بسیار پرسود است.
• آناناس: آناناس نیز از میوه‌هایی است که می‌تواند در گلخانه‌های هیدروپونیک کشت شود و به دلیل رشد سریع و نیاز به فضای کم، بسیار مناسب است.

۴. گل‌ها و گیاهان دارویی

برخی از گل‌ها و گیاهان دارویی نیز می‌توانند در گلخانه‌های هیدروپونیک کشت شوند. این گروه شامل:

• ریحان: ریحان یکی از گیاهان دارویی است که می‌تواند در سیستم‌های هیدروپونیک کشت شود و به دلیل نیاز به آب و مواد مغذی کمتر، بسیار پرسود است.
• گل‌های تزئینی: برخی از گل‌های تزئینی نیز می‌توانند در گلخانه‌های هیدروپونیک کشت شوند و به دلیل نیاز به فضای کم و رشد سریع، بسیار مناسب هستند.

۵. قارچ

قارچ نیز از محصولاتی است که می‌تواند در گلخانه‌های هیدروپونیک کشت شود. قارچ‌ها به دلیل نیاز به فضای کم و رشد سریع، بسیار پرسود هستند و می‌توانند به راحتی در سیستم‌های هیدروپونیک کشت شوند.

هزینه‌های مورد نیاز برای احداث گلخانه هیدروپونیک

۱. هزینه‌های ساخت و ساز

• ساخت سازه گلخانه:
  • آهن و فولاد: هزینه‌های مرتبط با خرید و نصب آهن و فولاد برای ساخت سازه گلخانه.
  • پلی کربنیت و شیشه: هزینه‌های مرتبط با خرید و نصب پلی کربنیت و شیشه برای پوشش گلخانه.
  • سایر مصالح ساختمانی: هزینه‌های مرتبط با خرید و نصب سایر مصالح ساختمانی مانند سیمان، آجر و غیره.
• زمین‌آماده‌سازی:
  • حفاری و تسطیح: هزینه‌های مرتبط با حفاری و تسطیح زمین برای ساخت سازه گلخانه.
  • تجهیزات زمینی: هزینه‌های مرتبط با خرید و اجاره تجهیزات زمینی مانند بولدوزر، لودر و غیره.

۲. هزینه‌های سیستم هیدروپونیک

• تجهیزات هیدروپونیک:
  • مخازن آب: هزینه‌های مرتبط با خرید و نصب مخازن آب برای ذخیره سازی و مدیریت محلول غذایی.
  • پمپ‌ها و لوله‌ها: هزینه‌های مرتبط با خرید و نصب پمپ‌ها و لوله‌ها برای توزیع محلول غذایی.
  • دیفیوزرها و سایر تجهیزات: هزینه‌های مرتبط با خرید و نصب دیفیوزرها و سایر تجهیزات مورد نیاز برای سیستم آبیاری و تغذیه گیاهان.

۳. هزینه‌های برق و آب

• نصب سیستم برق:
  • کابل‌ها و پریزها: هزینه‌های مرتبط با خرید و نصب کابل‌ها و پریزها برای توزیع برق به تجهیزات گلخانه.
  • تابلوهای برق: هزینه‌های مرتبط با خرید و نصب تابلوهای برق برای مدیریت و کنترل توزیع برق.
• نصب سیستم آبیاری:
  • پمپ‌ها و فیلترها: هزینه‌های مرتبط با خرید و نصب پمپ‌ها و فیلترها برای توزیع آب به سیستم هیدروپونیک.
  • لوله‌ها و اتصالات: هزینه‌های مرتبط با خرید و نصب لوله‌ها و اتصالات برای توزیع آب به سیستم هیدروپونیک.

۴. هزینه‌های کنترل و مدیریت

• سیستم‌های کنترل محیطی:
  • کولرها و بخاری‌ها: هزینه‌های مرتبط با خرید و نصب کولرها و بخاری‌ها برای کنترل دمای گلخانه.
  • لامپ‌های گرمایی: هزینه‌های مرتبط با خرید و نصب لامپ‌های گرمایی برای تأمین نور و گرمای مورد نیاز گیاهان.
• سیستم‌های کنترل pH و EC:
  • سنسورهای pH و EC: هزینه‌های مرتبط با خرید و نصب سنسورهای pH و EC برای کنترل pH و EC محلول غذایی.
  • تجهیزات کنترل: هزینه‌های مرتبط با خرید و نصب تجهیزات کنترل pH و EC برای تنظیم pH و EC محلول غذایی.

۵. هزینه‌های نگهداری و عملیاتی

• نگهداری تجهیزات:
  • تعمیرات و نگهداری: هزینه‌های مرتبط با نگهداری و تعمیرات تجهیزات و سیستم‌های هیدروپونیک.
  • تعویض قطعات: هزینه‌های مرتبط با تعویض قطعات فرسوده و خراب تجهیزات و سیستم‌های هیدروپونیک.
• هزینه‌های عملیاتی:
  • برق و آب: هزینه‌های مرتبط با مصرف برق و آب برای عملیات گلخانه.
  • مواد مغذی: هزینه‌های مرتبط با خرید و مصرف مواد مغذی برای تغذیه گیاهان.
  • سایر منابع مصرفی: هزینه‌های مرتبط با خرید و مصرف سایر منابع مصرفی مانند بذر، کود و غیره

تیجه‌گیری

گلخانه هیدروپونیک به عنوان یک روش پیشرفته و نوین در کشاورزی، مزایای بسیاری از جمله کاهش مصرف آب، افزایش بهره‌وری و تولید محصولات با کیفیت بالاتر دارد.

با این حال، این سیستم نیاز به سرمایه‌گذاری اولیه بالا، دانش فنی و نگهداری مداوم دارد. با توجه به چالش‌های موجود، ایجاد و مدیریت یک گلخانه هیدروپونیک نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و مدیریت صحیح منابع دارد. با این حال، سرمایه‌گذاری در این زمینه می‌تواند به تولید بیشتر و کیفیت بالاتر محصولات کشاورزی منجر شود و از نظر زیست‌محیطی نیز بسیار مفید است.